Hematologia

Artykuł przedstawia opis przypadków leczenia pacjentów pediatrycznych z przewlekłą małopłytkowością immunologiczną (primary immunologic thrombocytopenia, ITP). Wstępne doświadczenia w leczeniu cITP z zastosowaniem eltrombopagu u dzieci wraz z historiami ich chorób opisali specjaliści z Katedry i Kliniki Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Wydział Lekarski w Zabrzu. 

Wtórna nadpłytkowość u dzieci dość często towarzyszy infekcjom i stanom zapalnym. Publikowanych informacji dotyczących występowania nadpłytkowości u dzieci jest dość mało, nie ma również opracowanych szczególnych rekomendacji dotyczących zasad postępowania w tej grupie wiekowej.

Statystycznie pięć spośród miliona osób zachoruje na wrodzoną formę anemii aplastycznej, zwanej anemią (pancytopenią) Fanconiego. Należy do grupy chorób uwarunkowanych genetycznie, przebiegających z niewydolnością szpiku kostnego,  wg WHO 2016: Myeloid neoplasms with germline predisposition; Myeloid neoplasms associated with BM failure syndromes.  

Niedobór czynnika XI (hemofilia C, choroba Rosenthala) został opisany po raz pierwszy w latach pięćdziesiątych XX wieku przez Rosenthala, dotyczył członków czteropokoleniowej rodziny, u których występowały krwawienia związane z procedurami chirurgicznymi i stomatologicznymi.

We wrześniu br. firma Global Blood Therapeutics, Inc. ogłosiła, że amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) zaakceptowała wniosek uzupełniający o zatwierdzenie nowego leku, w którym firma ubiega się o przyspieszone zatwierdzenie preparatu Oxbryta^® (voxelotor) do leczenia niedokrwistości sierpowatokrwinkowej (sickle cell disease, SCD) u dzieci w wieku od 4 do 11 lat oraz wniosek o zatwierdzenie nowego leku dotyczący leku Oxbryta w formie rozpuszczalnej tabletki odpowiedniej dla pacjentów pediatrycznych.

Badania genetyczne w hematologii są obecnie nieodzowne w procesie diagnostycznym. Przyczyniły się do tego projekty badań ludzkiego genomu realizowane na początku nowego tysiąclecia, doprowadzając do szybkiego rozwoju technologii, które pozwalają dziś na bardziej efektywną diagnostykę molekularną.

W ostatnich latach kilka zespołów badawczych podjęło się próby opracowania terapii zaawansowanych (genowych i komórkowych), które mogłyby być stosowane we wrodzonych koagulopatiach. Autorzy opisywanego artykułu oceniali zastosowanie ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych pochodzących z doczesnej (DMCS – decidua mesenchymal stem cells) jako opcji terapeutycznej w niedoborze czynnika V.

Zespół CEREVANCE (Centre of Reference For Autoimmune Cytopenia In Children) przeprowadził międzynarodowe badanie oceniające skuteczność oraz bezpieczeństwo agonistów receptora trombopoetyny jako terapii ratunkowej u pacjentów z nowo rozpoznaną małopłytkowością immunologiczną o ciężkim przebiegu.

W Polsce w ostatnich 20 latach stosowano różne pediatryczne protokoły kondycjonowania przed allogenicznym przeszczepieniem krwiotwórczych komórek macierzystych (allo-HSCT) u dzieci chorych na ciężką anemię aplastyczną (SAA). Hematolodzy dziecięcy z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu opublikowali właśnie wyniki retrospektywnego badania klinicznego służącego ocenie skuteczności HSCT po kondycjonowaniu FluCyATG w grupie 56 dzieci z ciężką anemią aplastyczną.

Najpoważniejszym powikłaniem leczenia substytucyjnego chorych na hemofilię A jest powstanie przeciwciał przeciw czynnikowi krzepnięcia VIII (factor VIII, FVIII) zwanych inhibitorem lub krążącym antykoagulantem. Po wprowadzeniu do leczenia emicizumabu, który okazał się wysoce skuteczny w profilaktyce krwawień u pacjentów z hemofilią A powikłaną inhibitorem pojawiały się wątpliwości co do zasadności dalszego prowadzenia indukcji tolerancji immunologicznej (immune tolerance induction, ITI). Jednak po wykryciu inhibitora FVIII, jego eliminacja nadal pozostaje głównym celem terapeutycznym.

Hemofilia A to wrodzone zaburzenie krzepnięcia spowodowane niedoborem czynnika VIII. Większość pacjentów  leczonych jest substytucyjnie z zastosowaniem koncentratów czynników krzepnięcia, co może być przyczyną pojawienia się alloprzeciwciał neutralizujących (inhibitorów) do czynnika krzepnięcia i skutecznie uniemożliwić dalszą terapię. 

Pojawienie się przeciwciał neutralizujących do czynnika VIII jest poważnym powikłaniem leczenia substytucyjnego chorych z hemofilią A. U około 70% chorych poddanych wywoływaniu tolerancji immunologicznej udaje się uzyskać immunotolerancję całkowitą lub częściową i wówczas możliwe jest dalsze stosowanie terapii substytucyjnej czynnikiem krzepnięcia do profilaktyki i do leczenia krwawień, bez nawrotu inhibitora. 

Stężenie ferrytyny w surowicy jest jednym z najczęściej ocenianych wykładników niedoboru żelaza. Zwykle interpretując ten parametr odnosimy się do przyjętych, laboratoryjnych wartości referencyjnych. WHO zwraca jednak uwagę, że ​​tak naprawdę nie ma wystarczających i rzetelnych danych klinicznych, które potwierdziłyby wiarygodność wartości progowych stężenia ferrytyny w surowicy poniżej 12 μg/L dla dzieci i poniżej 15 μg/L do zdefiniowania rzeczywistego niedoboru żelaza. 

Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa (SCD, sickle cell disease) jest hemoglobinopatią, u podłoża której leży mutacja β-globiny skutkująca powstaniem hemoglobiny S (HbS). Mutacja ta powoduje polimeryzację cząsteczki hemoglobiny i zmianę kształtu erytrocytów oraz ich zdolność do deformacji.

Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) jest najczęstszym nowotworem złośliwym diagnozowanym u dzieci. Według danych American Cancer Society stanowi 26% wszystkich nowotworów u dzieci w wieku 1-14 lat i 8% u nastolatków w wieku 15-19 lat w USA. W ciągu ostatnich kilku lat leczenie uległo znacznej poprawie dzięki standaryzacji protokołów badawczych.

Dogmat, że hemofilia dotyczy tylko mężczyzn i jest przenoszona przez kobiety nosicielki przez wieki utrudniał rozpoznanie hemofilii u kobiet i dziewcząt, które miały objawy ciężkiej skazy krwotocznej podobnie jak chorzy mężczyźni. Tymczasem, choć ciężka i umiarkowana postać hemofilii jest wykrywana u kobiet sporadycznie, w USA 16% pacjentów z hemofilią A łagodną i około 25% z hemofilią B łagodną stanowią kobiety i dziewczynki. 

COVID-19 jest chorobą zakaźną wywołaną nowym koronarowirusem SARS-CoV-2. Początkowe objawy są podobne do występujących w grypie sezonowej, ale bardzo szybko mogą rozwinąć się w ciężką niewydolność oddechową wymagającą hospitalizacji. Nie ma zbyt wielu publikacji dotyczących leczenia chorych na hemofilię z powodu COVID-19, trudno też jest jednoznacznie ocenić, czy hemofilia chroni przed zmianami zakrzepowymi w przebiegu zakażenia.

Ciężka anemia aplastyczna (severe aplastic anemia, SAA) jest rzadką, zagrażającą życiu chorobą szpiku kostnego, która dotyczy pacjentów w każdym wieku. W ostatnich latach duże zainteresowanie badaczy wzbudziła możliwość zastosowania eltrombopagu w leczeniu SAA u dzieci.

Nowe doniesienia, które ukazały się w Blood Advances, opisują przebieg choroby von Willebranda (von Willebrand disease; vWD) u noworodków i niemowląt, szczególnie podkreślając znaczenie wywiadu rodzinnego w kierunku vWD oraz identyfikując czynniki związane z wczesną diagnozą.

Nadpłytkowość jest częstą nieprawidłowością wykrywaną przypadkowo w badaniach morfologicznych krwi, wykonywanych z innego powodu. Zazwyczaj przebiega bezobjawowo, związana jest z przemijającymi czynnikami i ustępuje wraz z ich eliminacją. U dzieci wtórna trombocytoza najczęściej wywołana jest zakażeniem lub procesami zapalnymi. Rzadko może mieć jednak charakter pierwotny.

Rekombinowany czynnik rFVIIIFc - białko fuzyjne to obecnie jedyny czynnik krzepnięcia VIII o wydłużonym czasie półtrwania dostępny dla dzieci poniżej 12 r.ż. zarówno do profilaktyki i leczenia krwawień jak i do stosowania w okresie okołooperacyjnym. Lek ten został zarejestrowany jako pierwszy czynnik VIII o wydłużonym czasie półtrwania - w USA przez FDA oraz w Europie przez EMA.