Hematologia

10 listopada 2022 amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (The U.S. Food and Drug Administration, FDA) przyznała status Rzadkiej Choroby Pediatrycznej (Rare Pediatric Disease [RPD] Designation) dla nomacopanu w leczeniu mikroangiopatii zakrzepowej związanej z przeszczepieniem krwiotwórczych komórek macierzystych u dzieci (hematopoietic stem cell transplant-related thrombotic microangiopathy, HSCT-TMA), jak podaje w komunikacie prasowym firma Akari Therapeutics. Poza RPD, nomacopan otrzymał również wcześniej status leku sierocego (Orphan Drug) i szybkiej ścieżki (Fast Track).  

Hemofilia jest chorobą znakomicie poddającą się leczeniu, natomiast wszelkie problemy z ciągłością tego leczenia, w tym z jego finansowaniem, mogą w istotny sposób zagrozić życiu, zdrowiu i bezpieczeństwu chorych. Obecne rozwiązania dotyczące finansowania zapewniają pacjentom stałość w dostępie do leków ratujących życie. Dzięki Narodowemu Programowi Leczenia Chorych na Hemofilię i Pokrewne Skazy Krwotoczne mamy w Polsce jeden z najlepszych systemów leczenia hemofilii w Europie; ważne, aby ten system działał i był stale optymalizowany – powiedział Bogdan Gajewski, prezes Polskiego Stowarzyszenia Chorych na Hemofilię, podczas konferencji „Przyszłość leczenia hemofilii w Polsce” 8 listopada 2022 r. – Dzięki lekom i profilaktyce pacjenci mogą prowadzić normalne życie. 

Hemofilia to choroba należąca do wrodzonych, osoczowych skaz krwotocznych. W zależności od rodzaju defektu genu czynnika krzepnięcia wyróżnia się hemofilię A, charakteryzującą się zmniejszeniem albo brakiem aktywności czynnika VIII (cz. VIII) (defekt genu F8, MIM 306700), oraz hemofilię B, będącą wynikiem niedoboru albo braku aktywności osoczowego czynnika IX (cz. IX) (defekt genu F9, MIM 306900) [1, 2]. Inne typy hemofilii, hemofilia C (wrodzony niedobór XI czynnika krzepnięcia), parahemofilia (wrodzony niedobór V czynnika krzepnięcia) i hemofilia nabyta, nie stanowią przedmiotu niniejszego opracowania.

Stopień ciężkości hemofilii A wynika z aktywności niedoborowego czynnika krzepnięcia. W zależności od aktywności czynnika VIII w hemofilii rozpoznaje się postać ciężką (cz. VIII<1%), umiarkowaną (cz. VIII 1-5%) i łagodną (cz. VIII > 5 i <40%). 

Niniejsze wytyczne, przygotowane przez Grupę do spraw Hemostazy Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów, stanowią aktualizację wytycznych wydanych w 2008 roku. Wobec braku odpowiednio zaprojektowanych badań klinicznych z randomizacją, dotyczących diagnostyki i leczenia choroby von Willebranda, przedstawione zalecenia opierają się w dużej mierze na badaniach retrospektywnych, opiniach ekspertów, opisach serii przypadków, jak też na wytycznych opublikowanych w innych krajach. W indywidualnych sytuacjach klinicznych decydujące znaczenie mogą mieć ocena kliniczna oraz doświadczenie lekarza.

Zapraszamy do wysłuchania krótkiej wypowiedzi prof. dr hab. n. med. Pawła Łaguny z UCK WUM na temat rozwoju diagnostyki i terapii w skazach krwotocznych u dzieci i dorosłych. Wypowiedź zarejestrowano podczas XXX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów w Bydgoszczy.

Zapraszamy do wysłuchania wykładu prof. dr hab. n. med. Katarzyny Drabko z Kliniki Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej w Lublinie, która ukazuje temat autotransplantacji komórek krwiotwórczych z punktu widzenia pediatry. Wykład zarejestrowano podczas XXX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów w Bydgoszczy.

Zapraszamy do wysłuchania krótkiej wypowiedzi dr hab. n. med. Krzysztofa Czyżewskiego na temat wciąż mało znanej dziecięcej choroby – anemii Fanconiego. Choć temat dotyczy hematologii dziecięcej, jest na tyle istotny, że poruszono go podczas XXX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów w Bydgoszczy, poświęconemu przede wszystkim „dorosłej" hematoonkologii.

Złotym standardem leczenia hemofilii A była do niedawna profilaktyka krwawień z zastosowaniem koncentratów czynnika VIII, która znacząco poprawiła stan układu kostno-stawowego u chorych. Ponadto stosowanie profilaktyki znacznie zredukowało ilość krwawień wewnątrzczaszkowych, krwawień do narządów wewnętrznych zagrażających życiu, zmniejszyła się też ilość hospitalizacji i wizyt w oddziałach ratunkowych.

Wprowadzenie do leczenia tisagenlecleucelu – CAR-T jest dowodem ogromnego postępu biotechnologii i immunologii w leczeniu chorób układu krwiotwórczego. Terapia chimerycznym receptorem antygenowym (CAR) anty-CD19 jest zatwierdzona przez FDA do leczenia pacjentów w wieku <26 lat z oporną na leczenie ostrą białaczką limfoblastyczną B-komórkową (B-ALL) lub chorobą w drugim lub kolejnym nawrocie choroby.

Prezentujemy Państwu prelekcje ekspertów wygłoszone 21 września 2022 roku w Zabrzu podczas konferencji naukowej „Postępy w leczeniu w onkologii i hematologii dziecięcej". Specjaliści w wystąpieniach zawarli szereg istotnych informacji, pytań i odpowiedzi z zakresu onkologii i hematologii dziecięcej, m.in. dot. perspektyw instytucjonalnego wsparcia onkologii, postępów w leczeniu różnych typów nowotworów dziecięcych oraz ich diagnostyce.

Podczas sesji XXX Zjazdu PTHiT poświęconej niedokrwistościom poruszono temat dotyczący leczenia pacjentów pediatrycznych. Zapraszamy do obejrzenia wykładu prof. dr hab. n. med. Michała Matysiaka o anemiach u dzieci i ogromnym znaczeniu morfologii w pediatrii.

Wang Y. i wsp. podjęli się przeglądu piśmiennictwa dotyczącego występowania niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych u pacjentów pediatrycznych. Autorzy pracy pokazali, jak duże są różnice w występowaniu niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych w populacji pediatrycznej w stosunku do populacji osób dorosłych. 

Przedstawiamy Państwu prezentacje ustne prac oryginalnych, które zostały zaprezentowane podczas XI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej, który odbył się w Bydgoszczy w dniach 2-4 czerwca 2022 r.

Emicizumab jest monoklonalnym humanizowanym przeciwciałem bispecyficznym, które łącząc aktywny czynnik IX z X naśladuje działanie czynnika VIII i umożliwia utrzymanie właściwej hemostazy. Ze względu na mechanizm jego działania ciężka postać hemofilii A zmienia się w postać łagodną z szacowaną aktywnością czynnika VIII w granicach 9%.

Obecnie wiadomo, że dawka i częstość stosowania czynnika VIII w celu zapobiegania krwawieniom może być różna dla różnych chorych i może zmieniać się w czasie u tej samej osoby, co oznacza, że standardowo stosowane schematy leczenia nie zapewniają optymalnej ochrony dla wszystkich pacjentów. Zrozumienie i stosowanie zasad farmakokinetyki w leczeniu substytucyjnym oraz prowadzenie terapii spersonalizowanej może znacznie poprawić wyniki leczenia chorych z hemofilią.

Choosing Wisely to międzynarodowa inicjatywa skierowana do lekarzy, pracowników systemu ochrony zdrowia oraz pacjentów. Jej celem jest opracowanie rekomendacji dotyczących ograniczenia nadużywania procedur diagnostycznych i leczniczych, które w danej sytuacji klinicznej – na podstawie aktualnie dostępnej wiedzy medycznej – są niepotrzebne lub wręcz szkodliwe. 

Biorąc pod uwagę dane pokazujące spadek aktywności czynnika VIII w trakcie prowadzonych w ramach badań klinicznych terapii genowych z zastosowaniem adenowirusów (AAV) i zmniejszaniem się skuteczności tych terapii w czasie, emicizumab lub podobne terapie mimetyzujące mogą w niedalekiej przyszłości okazać się leczeniem dominującym w hemofilii A.

Neuroblastoma to najpopularniejszy pozaczaszkowy guz lity występujący we wczesnym dzieciństwie (mediana wieku występowania to 18 miesięcy) o bardzo zróżnicowanym przebiegu klinicznym. Autorzy artykułu przedstawiają opis przypadku ciężkiej hemofilii A u dziecka i równoległe występowanie agresywnej neuroblastomy. Jest to pierwszy opis w literaturze medycznej z uwagi na ogromną rzadkość takiego połączenia obu chorób. 

Pojawienie się inhibitora czynnika krzepnięcia jest wyzwaniem zarówno dla chorego na hemofilię, jak i dla leczącego go lekarza. Występuje w ciężkiej postaci choroby, przede wszystkim u małych dzieci, gdy pod wpływem podawanego czynnika krzepnięcia organizm zaczyna produkować przeciwciała, które blokują jego działanie, najczęściej do 20 podań, a prawie u wszystkich do 50 podań czynnika (exposure days, EDs, dni ekspozycji). Dzieje się tak przede wszystkim u pacjentów z ciężką postacią choroby z określonymi zmianami w genie FVIII, głównie z dużymi delecjami i inwersją 22 intronu (null mutation), kiedy białko FVIII jest w ogóle nieobecne.

W przypadku podejrzenia lub rozpoznania u noworodka hemofilii konieczne jest właściwe postępowanie od pierwszych minut życia dziecka. Zarówno lekarze jak i pielęgniarki zobowiązani są do postępowania zapobiegającego wystąpieniu krwawień zagrażających życiu.