Onkologia

Dokładne monitorowanie parametrów życiowych u ciężko chorych pacjentów jest niezbędne dla ich skutecznej oceny klinicznej. Urządzenia do noszenia (wearable devices, WD), umożliwiające monitorowanie temperatury z wysoką częstotliwością (high-frequency temperature monitoring, HFTM), które pojawiły się w ostatnim czasie, mogą stanowić przydatne narzędzie do monitorowania pacjentów pediatrycznych.

Prezentujemy Państwu prelekcje ekspertów wygłoszone 21 września 2022 roku w Zabrzu podczas konferencji naukowej „Postępy w leczeniu w onkologii i hematologii dziecięcej". Specjaliści w wystąpieniach zawarli szereg istotnych informacji, pytań i odpowiedzi z zakresu onkologii i hematologii dziecięcej, m.in. dot. perspektyw instytucjonalnego wsparcia onkologii, postępów w leczeniu różnych typów nowotworów dziecięcych oraz ich diagnostyce.

Zachęcamy do obejrzenia relacji z debaty nt. współczesnych problemów dzieci chorych onkologicznie, która odbyła się 23 września br. w Poznaniu. Prelegenci poruszają wiele istotnych tematów, m.in. mówią o prawach małego pacjenta, czujności onkologicznej rodziców i lekarzy, rehabilitacji dzieci, które pokonały chorobę. Podsumowali także program profilaktyczny Wielkopolskiej Onkologii Dziecięcej, ukazując perspektywy na przyszłość.

Ostatnie badania sugerują, że dzieci urodzone przez cesarskie cięcie (cesarean section, CS) mogą być predysponowane do chorób o podłożu immunologicznym w późniejszym życiu. Według systematycznego przeglądu i metaanalizy opublikowanej 24 sierpnia w Hematological Oncology, planowe CS wiąże się ze zwiększonym ryzykiem białaczki u potomstwa.

Pomimo rewolucyjnego wzrostu czasu przeżycia, z 5-letnim wskaźnikiem sięgającym do 80% u dzieci z rozpoznaniem choroby nowotworowej w krajach wysoko rozwiniętych, zarówno monitorowanie, jak wyniki leczenia w krajach średnio- i słabo rozwiniętych są nadal niezadowalające.

Po spotkaniu przedstawicieli Polskiej Pediatrycznej Grupy ds. Transplantacji Komórek Krwiotwórczych (PPGTKK), w dniu 2 sierpnia 2022 roku, wydano rekomendacje dot. kwalifikacji do aferezy komórek krwiotwórczych i autologicznej transplantacji komórek krwiotwórczych (auto-HSCT) u dzieci z mięsakiem Ewinga. Prezentujemy je w treści artykułu.

Przedstawiamy Państwu prezentacje ustne prac oryginalnych, które zostały zaprezentowane podczas XI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej, który odbył się w Bydgoszczy w dniach 2-4 czerwca 2022 r.

Pacjenci z rozpoznaniem rdzeniaka zarodkowego (ang. medulloblastoma; MB) z amplifikacją MYC mają złe rokowanie, a wznowy występują często, dlatego poszukiwanie nowych opcji terapeutycznych jest konieczne. Badania wykazały, że OLIG2 jest kluczowy w procesie wznowy tego nowotworu.

Na podstawie analizy bazy danych NuBBE i screeningu leków z wykorzystaniem PyRX, autorzy wyodrębnili potencjalne inhibitory o możliwej skuteczności terapeutycznej w mięsaku Ewinga.

Celem opisywanego badania było określenie znaczenia diagnostycznego poziomów dehydrogenazy mleczanowej (LDH) oraz kwasu moczowego (UA) u dzieci z podejrzeniem choroby rozrostowej.

Powstawanie nowotworu indukują zarówno czynniki genetyczne (zmiany liczby kopii genów, aberracje chromosomowe, mutacje punktowe) jak i zmiany epigenetyczne (m.in. nieprawidłowa metylacja regionów promotorowych). Kluczową rolę w rozwoju nowotworu zajmuje genetyczny mechanizm tzw. utraty heterozygotyczności, czyli utraty jednego z dwóch alleli tego samego genu (ang. loss of heterozygosity, LOH).

Rokowanie w przypadku pacjentów z rozpoznaniem glejaka o wysokim stopniu złośliwości (ang. pediatric high-grade glioma; pHGG) jest złe, pomimo stosowania agresywnej wielolekowej chemioterapii. U niektórych pacjentów z nawracającym pHGG z mutacją BRAF obserwowano odpowiedź na leczenie terapią celowaną z wykorzystaniem inhibitorów BRAF, jednak w większości nie była ona trwała. Autorzy przeprowadzili retrospektywną, wieloośrodkową analizę pacjentów z pHGG z mutacją BRAF, u których stosowano off-label inhibitory BRAF+/-MEK jako część terapii wstępnej.

Dzieci leczone z powodu złośliwych chorób nowotworowych zwykle wymagają długotrwałego procesu terapeutycznego. Dokładnie tak, jak podkreślają to autorzy opisywanych wytycznych, leczenie operacyjne w tej terapii nie ogranicza się jedynie do radykalnego wycięcia zmiany. Zachęcamy do zapoznania się z tą obszerną i specjalistyczną publikacją.

Neuroblastoma to najpopularniejszy pozaczaszkowy guz lity występujący we wczesnym dzieciństwie (mediana wieku występowania to 18 miesięcy) o bardzo zróżnicowanym przebiegu klinicznym. Autorzy artykułu przedstawiają opis przypadku ciężkiej hemofilii A u dziecka i równoległe występowanie agresywnej neuroblastomy. Jest to pierwszy opis w literaturze medycznej z uwagi na ogromną rzadkość takiego połączenia obu chorób. 

Rdzeniak zarodkowy (medulloblastoma) to najczęstszy złośliwy guz ośrodkowego układu nerwowego w populacji pediatrycznej. Przerzutowanie przez płyn mózgowo-rdzeniowy jest czynnikiem wysokiego ryzyka. Kryteria oceny płynu mózgowo-rdzeniowego i odróżniania stadium M0 od M1 nie są jasno określone, a istotność prognostyczna stadium M1 jest nadal badana.

Nowe badanie pokazało, że walina – aminokwas budujący wiele białek zwierzęcych – odgrywa kluczową rolę w rozroście nowotworowym obserwowanym w ostrej białaczce limfoblastycznej T-komórkowej. W dalszych badaniach zespół naukowców planuje sprawdzić, czy dieta z ograniczeniem pokarmów bogatych w walinę, takich jak mięso, ryby czy fasola, jest skutecznym sposobem leczenia osób z nowotworem.

Opis przedstawia przypadek 4-letniego chłopca, który po skończonym leczeniu onkologicznym, w lipcu 2020 r. trafił do praktyki fizjoterapeutycznej w celu usprawniania i przywrócenia utraconych funkcji. Rozpoznanie postawione w kwietniu 2019 r. to Astrocytoma Pylociticum WHO I opuszki rdzenia oraz torbiel pajęczynówki lewej bruzdy bocznej mózgu i padaczka objawowa. Diagnostyka ośrodka niemieckiego w styczniu 2020 r. wskazuje na rozpoznanie guza Ganglioglioma WHO I opuszki rdzenia. Zastosowano endoskopowe połączenie torbieli pajęczynówki ze zbiornikami postawy (28.03.2019), zabieg poszerzonej biopsji guza (05.04.2019), założenie PEG-a (06.09.2019), chemioterapię (kwiecień 2019 - czerwiec 2020).
Chłopiec w indywidualnej terapii funkcjonalnej w okresie od lipca 2020 r. do sierpnia 2021 r. uzyskał znaczną poprawę postawy ciała, równowagę oraz poprawę jakości chodu. 

Pomimo znanych czynników ryzyka, niewiele prac porusza temat funkcji neuropoznawczych u ozdrowieńców, u których w dzieciństwie zdiagnozowano kostniakomięsaka (osteosarcoma) lub mięsaka Ewinga (Ewing sarcoma; EWS). W opisywanej pracy autorzy analizowali związek pomiędzy czasem trwania terapii, chorobami przewlekłymi a funkcjami poznawczymi, ocenianymi na podstawie relacji dorosłych ozdrowieńców po leczeniu kostniakomięsaka i EWS.

Choroby sercowo-naczyniowe u dzieci po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym są jednymi z najczęstszych powikłań. Ocena sztywności tętnic, prędkości fali tętna (pulse wave velocity; PWV) oraz skurczowego ciśnienia krwi (central systolic blood pressure; cSBP) są potencjalnymi wskaźnikami chorób sercowo-naczyniowych. Częste hospitalizacje oraz ograniczona aktywność fizyczna mogą prowadzić do znacznego ograniczenia zdolności motorycznych i wydolności fizycznej.

Zwiększenie liczby kopii onkogenu MYCN w postaci amplifikacji (MNA), jest najbardziej niekorzystnym rokowniczo czynnikiem genetycznym w neuroblastomie (NB), skorelowanym ze złym obrazem klinicznym pacjenta – zaawansowanym stadium choroby oraz wysokim ryzykiem wznowy i zgonu.

Badania genetyczne w hematologii są obecnie nieodzowne w procesie diagnostycznym. Przyczyniły się do tego projekty badań ludzkiego genomu realizowane na początku nowego tysiąclecia, doprowadzając do szybkiego rozwoju technologii, które pozwalają dziś na bardziej efektywną diagnostykę molekularną.