Transplantacja komórek krwiotwórczych

Przeszczepy szpiku u dzieci są obecnie jedną z najskuteczniejszych metod leczenia nowotworów krwi i chorób wrodzonych, mówi prof. Iwona Malinowska. Współczesna procedura przeszczepienia komórek krwiotwórczych jest wielokrotnie bezpieczniejsza niż w latach 80., kiedy śmiertelność sięgała 50 proc. 

Öztürk i wsp. przeprowadzili analizę retrospektywną wyników allogenicznych transplantacji macierzystych komórek krwiotwórczych (allogeneic haematopoietic stem cell transplantation – allo-HSCT) u 153 pacjentów pediatrycznych z pierwotną limfohistiocytozą hemofagocytarną (primary hemophagocytic lymphohistiocytosis – p-HLH). 

Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) jest głównym wskazaniem do przeszczepu komórek macierzystych (HSCT) w pediatrycznej grupie wiekowej. Wskaźniki przeżycia dzieci z ALL, które przeszły allogeniczny HSCT w 1. lub 2. pełnej remisji, wynoszą od 70 do 75%.

Ruggeri i wsp. porównali wyniki EBMT z lat 2011-2021 allogenicznego przeszczepień macierzystych komórek krwiotwórczych (allogenic hematopoietic stem cell transplantation – allo-HSCT) od dawcy niespokrewnionego w połączeniu z globuliną antytymocytarną (253 analizowanych; matched unrelated donor HSCT – MUD-HSCT) oraz haploidentycznych z potransplantacyjnym cyklofosfamidem (95 analizowanych; haploidentical HSCT – haplo-HSCT) u dzieci z ostrą białaczką szpikową (acute myeloid leukemia – AML) w pierwszej i drugiej całkowitej remisji (CR1 i CR2). Wykorzystano kondycjonowanie mieloablacyjne (MAC). Mediana wieku w momencie wykonania HSCT wynosiła odpowiednio 11,2 i 10 lat.

Stałe doskonalenie terapii ostrej białaczki szpikowej (acute myeloid leukemia – AML) u dzieci z wykorzystaniem intensywnej chemioterapii oraz zastosowanie allogenicznej transplantacji macierzystych komórek krwiotwórczych (allogeneic hematopoietic stem cell transplantation – allo-HSCT) w grupach wysokiego ryzyka prowadzi do stałej poprawy wyników leczenia.

Zapraszamy do zapoznania się z zaktualizowaną przez Polską Pediatryczną Grupę ds. Transplantacji Komorek Krwiotwórczych Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej (PTOHD) treścią wskazań do transplantacji komórek krwiotwórczych u dzieci i młodzieży. 

Allogeniczne przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych (allogeneic hematopoietic stem cell transplantation – allo-HSCT) pozostaje główną terapią leczniczą dla pacjentów z ostrą białaczką limfoblastyczną/chłoniakiem limfoblastycznym B-komórkowym (B-cell acute lymphoblastic leukemia/lymphoma – B-ALL/LBL) wysokiego ryzyka.

Niemowlęce ostre białaczki jako nowotwory bardzo wysokiego ryzyka wymagają agresywnego leczenia konsolidowanego za pomocą allogenicznej transplantacji macierzystych komórek krwiotwórczych (hematopoeietic stem cell transplantation – HSCT). W okresie od listopada 2019 r. do listopada 2023 r. u 6 pacjentów w wieku 6-28 miesięcy (mediana 12 miesięcy; mediana rozpoznania 3 miesiące) w ośrodku przeszczepowym przeprowadzono haploidentyczne HSCT (haplo-HSCT) z wykorzystaniem materiału bogatego w limfocyty T, z zastosowaniem jednakowego kondycjonowania.

Wewnątrztandemowa duplikacja genu FLT3 (FLT3-ITD) stanowi negatywny czynnik prognostyczny w ostrej białaczce szpikowej (acute myeloid leukemia – AML). Shang i wsp. przeanalizowali retrospektywnie 45 pacjentów pediatrycznych z FLT3-ITD AML, którzy osiągnęli całkowitą remisję przed haploidentyczną transplantacją macierzystych komórek krwiotwórczych (haplo-HSCT) przeprowadzoną w latach 2012-2021 w klinice w Pekinie.

Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła rejestrację 14 sierpnia 2024 roku aksatilimabu-csfr, przeciwciała blokującego receptor dla czynnika stymulującego kolonię 1, w leczeniu przewlekłej choroby przeszczep przeciw gospodarzowi (chronic graft-versus-host disease – cGvHD) po niepowodzeniu co najmniej 2 linii leczenia systemowego u dorosłych i dzieci o masie ciała przynajmniej 40 kg.

Włoscy naukowcy po raz pierwszy wykazali, że bardziej urozmaicony skład flory jelitowej u dzieci i młodzieży, które były poddawane allogenicznemu przeszczepieniu komórek macierzystych, wiązał się ze znacznie lepszym całkowitym przeżyciem i mniejszym ryzykiem powikłań. Wyniki badania opublikowano w sierpniowym wydaniu Blood. 

Wyniki badań 1. fazy: wieloośrodkowego badania dotyczącego podawania małych dawek INO w celu zapobiegania nawrotom ALL oraz badania nad bezpieczeństwem podawania terapii podtrzymującej Ven/Aza po VenFluBu2 RIC alloHCT w leczeniu MDS/AML wysokiego ryzyka.

Według badania opublikowanego w Blood inhibitory punktów kontrolnych jako pierwsza terapia ratunkowa mogą stanowić realną alternatywę dla wielolekowej chemioterapii ratunkowej przed autologicznym przeszczepieniem komórek krwiotwórczych (autologous hematopoietic cell transplant, AHCT) u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych z klasycznym chłoniakiem Hodgkina (classical Hodgkin lymphoma, cHL), u których występuje standardowe ryzyko.

Powikłania neurologiczne występujące po transplantacji komórek krwiotwórczych (HSCT) są znaczącą przyczyną śmiertelności, umieralności oraz pogorszenia jakości życia zarówno we wczesnym, jak i późnym okresie po przeszczepie. Według literatury, częstość nieprawidłowości neurologicznych występujących u dzieci po HSCT z powodu różnych wskazań waha się od 11 do 59%. W literaturze jest dostępnych niewiele danych na temat tego rodzaju komplikacji u pacjentów pediatrycznych po HSCT z powodu ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL). Autorzy pracy przygotowali wyczerpujący opis zarówno ostrych, jak i odległych powikłań neurologicznych w tej grupie chorych. Poruszono ponadto zagadnienie neurotoksyczności po terapii z użyciem limfocytów T z chimerycznym receptorem antygenowym (CAR-T). 

Jak pokazują wyniki badania opublikowanego w Blood Advances, wysoki odsetek pacjentów pediatrycznych, którzy przeszli przeszczepienie komórek macierzystych (hematopoietic cell transplant, HCT) ma uszkodzenie naczyń mózgowych w przebiegu zakrzepowej mikroangiopatii związanej z przeszczepieniem (transplant-associated thrombotic microangiopathy, TA-TMA) pomimo braku objawów klinicznych.

Wang Y. i wsp. podjęli się przeglądu piśmiennictwa dotyczącego występowania niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych u pacjentów pediatrycznych. Autorzy pracy pokazali, jak duże są różnice w występowaniu niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych w populacji pediatrycznej w stosunku do populacji osób dorosłych. 

Po spotkaniu przedstawicieli Polskiej Pediatrycznej Grupy ds. Transplantacji Komórek Krwiotwórczych (PPGTKK), w dniu 2 sierpnia 2022 roku, wydano rekomendacje dot. kwalifikacji do aferezy komórek krwiotwórczych i autologicznej transplantacji komórek krwiotwórczych (auto-HSCT) u dzieci z mięsakiem Ewinga. Prezentujemy je w treści artykułu.

Najczęstszym nowotworem wieku dziecięcego jest ostra białaczka limfoblastyczna (ALL). Stanowi ona około 40% wszystkich rozpoznawanych nowotworów u dzieci przed 15 rokiem życia. Dzięki jednemu z największych sukcesów terapeutycznych ostatnich 50 lat, 5-letnie całkowite przeżycie u dzieci z ALL wynosi obecnie około 90%. Na skutek tak znacznego postępu, wzrasta z roku na rok globalna częstość występowania chorych, którzy są ozdrowieńcami i będzie ona wzrastać w miarę doskonalenia metod leczenia.

W dniu 22 września 2021 r. Agencja ds. Żywności i Leków zatwierdziła ruksolitynib (Jakafi, Incyte Corp.) w leczeniu przewlekłej choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi (chronic graft-versus-host disease, cGVHD) po niepowodzeniu jednej lub dwóch linii leczenia systemowego u dorosłych i dzieci w wieku powyżej 12 roku życia. 

W dniu 16 lipca 2021 r. Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Admistration, FDA) zatwierdziła inhibitor kinazy - belumosudil (Rezurock, Kadmon Pharmaceuticals, LLC) w leczeniu przewlekłej choroby przeszczep przeciw gospodarzowi (graft-versus-host disease, GVHD) u dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia po niepowodzeniu co najmniej dwóch wcześniejszych linii terapii systemowej.

Zapraszamy do obejrzenia materiału publikowanego w ramach drugiej odsłony kampanii „Moc Komórek – Wybierajmy Sprawdzone Terapie Komórkowe”. Z prof. dr hab. Krzysztofem Kałwakiem z Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu rozmawia Iwona Schymalla.