Narząd znajdujący się w jamie brzusznej, leży w lewym podżebrzu. Jej długa oś w pozycji leżącej biegnie wzdłuż dziesiątego żebra. W pozycji stojącej przód narządu zwrócony jest w stronę mostka, w warunkach prawidłowych śledziona nie jest wyczuwalna pod łukiem żebrowym. Zazwyczaj ma wielkość pięści danej osoby.
Funkcje śledziony
Do czego jest nam potrzebna śledziona?
- wytwarzanie immunoglobulin = przeciwciał (część układu odpornościowego, zasadnicza rola w obronie organizmu przed bakteriami, wirusami, pasożytami, grzybami),
- miejsce usuwania uszkodzonych lub „starych” krwinek czerwonych, krwinek białych, płytek krwi,
- magazynowanie krwi.
Śledziona nie jest niezbędna do życia, w przypadku jej usunięcia czynność jest przejmowana przez inne narządy (głównie przez wątrobę). Jednakże należy pamiętać, że ludzie pozbawieni śledziony wykazują się nieco niższą odpornością. Szczególnie dotyczy to infekcji wywoływanych przez bakterie otoczkowe (Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae).
Objawy toksycznego działania terapii przeciwnowotworowej na śledzionę
- osoby, którym usunięto śledzionę oraz osoby, które zostały poddane działaniu dużej dawki promieniowania w okolicy śledziony mają większe ryzyko rozwinięcia się poważnych zakażeń
Jakie objawy powinny zaniepokoić rodzica i dziecko po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym?
- objawy infekcji: gorączka, ogólne zmęczenie, osłabienie, bóle mięśni i stawów, dreszcze, bóle głowy, wymioty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bóle brzucha
Jakie badania należy wykonywać po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym?
- badania obrazowe: USG jamy brzusznej, w celu oceny śledziony (wielkość, ocena naczyń zaopatrujących śledzionę, ewentualnie ocena miejsca po usunięciu śledziony)
Profilaktyka
- w razie wystąpienia temperatury powyżej 38°C - natychmiastowa konsultacja lekarska,
- dokładny opis objawów towarzyszących podwyższonej temperaturze,
- w razie potrzeby (po konsultacji z lekarzem) wykonanie badań laboratoryjnych (wskaźniki stanu zapalnego: liczba białych krwinek, CRP) oraz posiewów krwi w celu wykrycia czynnika (np. bakterii) odpowiedzialnego za rozwój infekcji,
- zastosowanie odpowiedniego antybiotyku,
- w każdej sytuacji (wizyta lekarska, wizyta stomatologiczna, wizyta w poradni specjalistycznej) poinformowanie specjalizacji o nieprawidłowej funkcji śledziony,
- konieczność szczepień – mogę one uchronić przed wieloma ciężkimi infekcjami,
- Szczególnie ważna jest profilaktyka zakażeń bakteriami otoczkowymi. Zalicza się tu szczepienia ochronne przeciwko zakażeniom pneumokokowym (Streptococcus pneumoniae), meningokokowym (Neisseria meningitidis) oraz Haemophilus influenzae typu b (Hib).
- Ponadto szczególnie osoby, których śledziona nie funkcjonuje prawidłowo, powinny corocznie szczepić się przeciwko grypie dostępnymi w Polsce szczepionkami tzw. zabitymi. Najlepszym momentem jest początek sezonu grypowego, a więc wrzesień.
- W przypadku braku dotychczasowego zachorowania i dwukrotnego szczepienia przeciwko ospie wietrznej, należy wykonać szczepienie przeciwko tej chorobie. Identycznie przedstawia się sytuacja z koniecznością ewentualnego szczepienia przeciwko odrze.