Jak popularne leki wpływają na badanie?

Popularne leki dostępne bez recepty, suplementy diety, a nawet zwykłe preparaty ziołowe często zaburzają wyniki badań. Przed badaniem laboratoryjnym zawsze warto skonsultować się z lekarzem i poinformować go o zażywanych lekach, choć zazwyczaj, jeżeli nie ma konieczności ich stałego przyjmowania, najlepiej z nich zrezygnować przed samą wizytą. Oto najpopularniejsze skutki stosowania medykamentów bezpośrednio przed badaniem laboratoryjnym:

• Paracetamol - zaburza wynik badania ALT oraz badań dotyczących stężenia glukozy we krwi.
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) - mogą wpłynąć na parametry wątrobowe, stężenie kwasu moczowego, obniżają pozom glukozy, CRP oraz OB.
• Witamina C - nie tylko suplementacja, ale również dieta bogata w witaminę C może prowadzić do zaburzenia wyników badania moczu. Zmniejsza także stężenie glukozy w badaniach krwi oraz wpływa na wartości stężenia żelaza we krwi.
• Biotyna - stosowanie biotyny zaburza badania dotyczące poziomu hormonow tarczycy, a także testy na hormony płciowe. Zaniża również poziom glukozy i insuliny. 
• Kortykosteroidy - zaburzają równowagę eletkrolitową, zwiększają poziom glukozy we krwi, a ich długotrwałe przyjmowanie może doprowadzić do wzrostu prób wątrobywch.
• Preparaty ziołowe (np. żeń-szeń, szałwia, rumianek) - przez interakcje z lekami (antagonistami witaminy K) zmieniają wynik INR. Mogą doprowadzać do uszkodzenia wątroby i obniżać poziom glukozy we krwi.

Dlaczego bycie na czczo jest tak istotne?

Informacja o konieczności bycia na czczo dotyczy również dzieci, choć u pacjentów do 3 roku życia nie jest to wymagane. Mogą one zjeść lekkie (niskotłuszczowe) śniadanie 2-3 godziny przed badaniem krwi. Jakie mogą być konsekwencje zaniedbania tego obowiązku u starszych dzieci? Zjedzenie posiłku, który zawiera dużo: 

• węglowodanów - może doprowadzić do wzrostu poziomu glukozy we krwi i zaburzyć wynik testu obciążenia glukozą;
• tłuszczów - przyswojenie dużej ilości tłuszczów może tymczasowo zwiększyć poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi;
• soli - zjedzenie posiłku bogatego w sól, może wpłynąć na poziom elektrolitów (sód i potas), czego efektem są nieprawidłowe wyniki badań krwi. Szczególnie ostrożne powinny być osoby z nadciśnieniem tętniczym lub chorobami nerek.

Niektóre produkty spożywcze zawierające puryny, mogą zwiększać poziom kwasu moczowego we krwi. Z tego względu zaleca się zrezygnować ze spożycia mięsa oraz owoców morza przed badaniem. Proces trawienia może wpływać na enzymy wątrobowe i trzustkowe, zmieniając poziom tych substancji w organizmie.

Jak przygotować dziecko do badania?

W kontekście żywieniowym, przygotowania do badania krwi dziecka powyżej 3 roku życia nie różnią się znacząco od przygotowań dorosłego. Należy dopilnować, aby pół godziny przed pobraniem krwi dziecko wypiło szklankę niegazowanej wody. Ułatwi to przepływ krwi bez wpłynięcia na wynik badania.

Kluczowe jest również zadbanie o komfort psychiczny dziecka. Ważne jest, aby dać mu do zrozumienia swoją postawą, że nie ma się czego obawiać i jest to zwykłe, rutynowe badanie. Pomóc może także trzymanie za rękę bądź przytulenie, tak, by poczuło się komfortowo. Dobrym pomysłem jest przyjście z dzieckiem wcześniej, aby zapoznało się z gabinetem i placówką medyczną - dzięki temu miejsce nie będzie mu obce, gdy uda się na sam zabieg. Podczas samego badania, skuteczne może okazać się odwracanie uwagi małego pacjenta od pobierania krwi. Jednym z rozwiązań jest opowiedzenie przygotowanej wcześniej historii bądź skupienie jego wzroku na przedmiotach znajdujących się w gabinecie.

Jaki poziom aktywności fizycznej jest zalecany przed badaniem krwi?

Aktywność fizyczna, choć zazwyczaj przynosi benefity zdrowotne, przed samym badaniem powinna zostać ograniczona. Intensywny wysiłek fizyczny wykonany przed badaniem krwi znacząco wpływa na wartość: kreatyniny, leukocytów, mleczanów, wskaźnika OB, żelaza, kortyzolu, elektrolitów oraz TSH. Pacjenci w ciężkim stanie powinni odpoczywać w pozycji siedzącej, gdyż wartości oznaczanych składników zależą od stopnia wydolności krążeniowo-oddechowej. Dotyczy to także tzw. "zakwasów" występujących po treningu. Wpływają one na zaburzenie wyników, np. prób wątrobowych, mleczanów czy kinazy kreatynowej.

Odstępstwa od zaleceń lekarza i wymienionych wyżej wskazówek mogą poskutkować zniekształconym wynikiem badania krwi, dlatego tak ważne jest ich przestrzeganie. Oprócz poprawnego przygotowania do badania zachęcamy do skorzystania z dostępnego na naszej stronie kalkulatora morfologicznego, który pomaga w interpretacji wyników badania, oraz do omówienia ich ze swoim lekarzem.

Na podstawie:

1. G. A. Kłoss, Eksperckie Laboratoria Medyczne INVICTA, Wpływ fazy przedanalitycznej na wyniki badań laboratoryjnych (odcinek 2/2010),
2. M. Winiarski, M. Dworacka, Wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych - wybrane zagadnienia, Katedra i Zakład Farmakologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu,
3. https://zdrowie.pzu.pl/poradnik-o-zdrowiu/szczegoly/nieprawidlowe-wyniki-badan-krwi-jakie-czynniki-na-nie-wplywaja#wplyw-przyjmowanych-lekow-na-badanie-krwi,
4. https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/jak-prawidlowo-przygotowac-sie-do-badan-laboratoryjnych/,
5. https://enel.pl/enelzdrowie/zdrowie/paracetamol-wlasciwosci-dawkowanie-przeciwwskazania-objawy-zatrucia,
6. https://www.medonet.pl/zdrowie/pytania-do-lekarzy,czy-mozna-brac-leki-przed-badaniem-krwi--moga-falszowac-wyniki-badan,artykul,28339663.html,
7. https://luxmedlublin.pl/blog/jak-przygotowac-dziecko-do-badania-krwi-pierwsza-wizyta-w-laboratorium-diagnostycznym/,
8. https://instytut-mikroekologii.pl/pobieranie-krwi-u-dziecka-jak-sie-przygotowac-i-co-musisz-wiedziec/,
9. https://diag.pl/pacjent/artykuly/czczo-wlasciwie-znaczy/.