• ustalenie liczby:
    • krwinek czerwonych (erytrocytów) wraz z obliczeniem wartości tzw. wskaźników erytrocytarnych, które mówią o cechach badanych krwinek czerwonych,
    • krwinek białych (leukocytów) wraz z procentowym udziałem różnych typów białych krwinek,
    • płytek krwi (trombocytów).

Wynik badania jest zwykle przedstawiony w postaci komputerowego wydruku i zawiera:

  • symbole poszczególnych badań (angielskojęzyczne skróty nazw badań);
  • wyliczone dla danej próbki krwi wartości poszczególnych parametrów;
  • przedział wartości prawidłowych (czyli od najniższej wartości uznawanej za prawidłową do najwyższej) dla poszczególnych wskaźników.

Symbole poszczególnych badań:

  • RBC (Red Blood Cells) – jest to wskaźnik oznaczający liczbę krwinek czerwonych;
  • Hct (Hematokryt) – oznacza frakcję objętościową erytrocytów we krwi pełnej;
  • Hgb (Hemoglobina) – stanowi 33% masy krwinki czerwonej, ma masę cząsteczkową 64458 i jest zbudowana z czterech łańcuchów polipeptydowych (po dwa α i β), z których każdy zawiera hem z jednym atomem dwuwartościowego żelaza;
  • MCH (Mean Corpuscular Haemoglobin) – średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej, co oznacza zależność między stężeniem hemoglobiny a liczbą krwinek czerwonych w 1 litrze krwi;
  • MCV (Mean Corpuscular Volume) – średnia objętość krwinki czerwonej, co oznacza zależność między wartością hematokrytu a liczbą krwinek czerwonych w 1 litrze krwi;
  • MCHC (Mean Corpuscular Haemoglobin Concentration) – średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej, co oznacza zależność między stężeniem hemoglobiny a hematokrytu w 1 litrze krwi;
  • RDW – szerokość rozkładu wielkości erytrocytu;
  • Retikulocyty (Reti) – niedojrzała postać krwinki czerwonej, powstała z erytroblastu w procesie erytropoezy, nie posiadająca jądra;
  • WBC (White Blood Cells) – wskaźnik oznaczający liczbę krwinek białych, do których zaliczamy:
    • neutrocyty (neutrofile),
    • limfocyty,
    • monocyty,
    • eozynocyty (eozynofile),
    • bazocyty (bazofile);
  • PLT – trombocyty, płytki krwi;
  • MPV (Mean Platelet Volume) – średnia objętość płytek krwi.

U dzieci normy wszystkich wskaźników zależne są od wieku i płci.

Wpływ na wartości wskaźników morfologii mogą mieć także okoliczności wykonanego badania, np. stan nawodnienia, nawyki żywieniowe czy środowisko życia, wysokość nad poziomem morza, a także laboratorium, w którym badanie jest wykonywane (różne aparaty, różne odczynniki, a tym samym różne zakresy norm). Z tego powodu podane zakresy norm należy traktować orientacyjnie.

Niewielkie odchylenia od podanej normy nie muszą oznaczać choroby, a całkowicie prawidłowa morfologia nie wyklucza możliwości choroby. W każdym przypadku ostateczna interpretacja morfologii należy do lekarza kierującego na badanie i powinna opierać się nie tylko na porównaniu wyników z zakresami norm odpowiednimi dla wieku i płci dziecka, ale także na badaniu fizykalnym pacjenta, na informacjach o jego ogólnym stanu zdrowia oraz na okolicznościach, z powodu których badanie zostało wykonane, czyli na właściwie zebranym wywiadzie.

Niniejszy artykuł nie może w żadnym wypadku stanowić podstawy dla prób stawiania samodzielnej diagnozy przez Czytającego. Celem jego jest jedynie przybliżenie zainteresowanym skomplikowanego zagadnienia, jakim jest interpretacja morfologii krwi obwodowej u dzieci.

W morfologii krwi ocenie podlegają 3 główne układy komórkowe:

  • układ czerwonokrwinkowy,
  • układ białokrwinkowy,
  • płytki krwi.

Zaburzenia w układzie czerwonokrwinkowym:

Erytrocyt, normocyt – komórka pozbawiona jądra ma kształt okrągłego, dwuwklęsłego dysku lub czerwonego krążka z lekkim przejaśnieniem w środku; w stanach prawidłowych wykazują tylko niewielkie różnice kształtu, wielkości i barwliwości;

Krwinki czerwone noworodka są duże (makrocytarne) przez kilka tygodni, wśród nich stwierdza się sferocyty i krwinki tarczowate. Czas przeżycia krwinek czerwonych u noworodków wynosi 65-80 dni, co jest spowodowane zawartością HbF (hemoglobina płodowa) w krwince. Po urodzeniu HbF jest stopniowo zastępowana przez HbA i od 6. miesiąca życia występują jedynie śladowe jej ilości. Większość enzymów krwinek czerwonych noworodka ma zmniejszoną aktywność i dlatego są wrażliwsze na uszkodzenia.

Rozwój układu czerwonokrwinkowego jest stymulowany przez erytropoetynę wytwarzaną w nerkach, jej stężenie w pierwszych dniach życia jest małe, a zwiększa się od 3 miesiąca życia.

Wartości erytrocytów, retykulocytów i hemoglobiny u noworodka są wysokie. Pod koniec 1. tygodnia życia dochodzi do obniżenia wartości erytrocytów, retykulocytów i hemoglobiny. Między 2. a 3. miesiącem życia obserwuje się najniższe wartości erytrocytów, retykulocytów i hemoglobiny spowodowane brakiem erytropoetyny – niedokrwistość pierwszego kwartału. Po tym czasie następuje stopniowy wzrost wytwarzania erytrocytów, ale nie wzrasta stężenie hemoglobiny (wyczerpanie zapasów żelaza pochodzącego od matki w ostatnim okresie ciąży).

Od 5. miesiąca życia do 2. roku życia wyczerpane są zapasy żelaza w organizmie, a to, które jest dostarczane, zużywane jest na bieżące potrzeby. Po 2. roku życia obserwuje się tendencję do wzrostu wartości hemoglobiny i hematokrytu. U dzieci po 4. roku życia wartości krwi obwodowej zbliżone są do wartości występujących u dorosłych. Do okresu dojrzewania płeć nie ma wpływu na wartości parametrów krwi. Od okresu pokwitania występują różnice wartości erytrocytów, hemoglobiny i hematokrytu w zależności od płci.

Niedokrwistość (obniżone parametry układu czerwonokrwinkowego) to stan chorobowy, który cechuje zmniejszenie stężenia hemoglobiny lub/i krwinek czerwonych w porównaniu z normami przyjętymi dla określonego wieku rozwojowego. Patogeneza niedokrwistości jest procesem złożonym, co zawsze stanowi wskazanie do jej diagnostyki i leczenia.

Mimo różnych podziałów niedokrwistości, nie ma takiego, który spełniałby jednocześnie wymogi patogenetyczne i kliniczne.

Najczęściej dzielimy niedokrwistości w zależności od średniej objętość krwinek czerwonych (MCV). Wyróżniamy:

  • niedokrwistość mikrocytarną (MCV<normy),
  • normocytarną (MCV=norma),
  • makrocytarną (MCV>normy).

Do przyczyn niedokrwistości mikrocytarnej zaliczymy: niedobór żelaza, niektóre choroby przewlekłe, talasemie (w tym cechę talasemii), DIC, HUS, TTP (fragmentacja erytrocytów), zatrucie ołowiem, niedobór miedzi czy niedokrwistość syderoblastyczną. Niedokrwistość normocytarna może być skutkiem: utraty krwi (niedokrwistość pokrwotoczna), większości niedokrwistości hemolitycznych, białaczki, zakażenia o ostrym przebiegu (np. sepsy), zespołu hemofagocytowego, chorób przewlekłych (w tym przewlekłych chorób nerek), niedoczynności tarczycy, stosowania leków, niedokrwistości aplastycznej. Wśród przyczyn niedokrwistości makrocytarnej należy wymienić: niektóre niedokrwistości immunohemolityczne, niedobór kwasu foliowego lub witaminy B12, wrodzoną niedokrwistość hipoplastyczna (Diamonda i Blackfana), niedokrwistość Fanconiego, niedokrwistość aplastyczną, trisomię 21 (zespół Downa), przewlekłe choroby wątroby.

RDW (red cell distribution width) to miara zróżnicowania wielkości erytrocytów. Zaburzenia RDW ocenia się zwykle razem z MCV w celu różnicowania przyczyny niedokrwistości. Niski MCV skojarzony z wysokim RDW jest typowy dla niedoboru żelaza, zaś niskie MCV z prawidłowym RDW odpowiada niedokrwistości spotykanej w przebiegu chorobach przewlekłych.

Niedokrwistość u dziecka może być spowodowana:

  • nadmierną utratą krwi (ostre lub przewlekłe krwawienia, skrócenie czasu przeżycia krwinek czerwonych w następstwie mechanicznie lub immunologicznie uwarunkowanego rozpadu przekraczającego możliwości wyrównawcze szpiku);
  • niedostateczną lub nieprawidłową erytropoezą, będącą następstwem: niedoboru czynników niezbędnych do prawidłowej erytropoezy (żelaza, wit. B12, kwasu foliowego, kwasów nukleinowych itp.), niewydolnością szpiku, w szczególności komórek macierzystych, niedoborem stymulatorów erytropoezy, w szczególności erytropoetyny, czynnikami hamującymi erytropoezę;
  • wtórnymi czynnikami powodującymi supresję szpiku lub utratą krwi (wrodzona niedokrwistość hypoplastyczna, nabyta niedokrwistość polekowa, krwotok wewnętrzny, przemieszczenie krwi płodowo-matczyne, płodowo-łożyskowe)
  • hemolizą (choroba hemolityczna w układzie ABO, w układzie Rh, konflikt serologiczny w pozostałych układach grupowych krwi, infekcje, przyczyny autoimmunologiczne, defekty enzymatyczne, hemoglobinopatie itp.)

Nadkrwistość, czyli podwyższone parametry układu czerwonokrwinkowego, to absolutny wzrost masy krążącej krwinek czerwonych, hemoglobiny oraz objętości krwi krążącej na skutek rozrostu i nadczynności szpiku kostnego. Zjawisku temu towarzyszy zwykle wzrost liczby krwinek białych i płytkowych. Do stanów, które charakteryzują się nadkrwistością, możemy zaliczyć:

  • czerwienicę prawdziwą,
  • nadkrwistość objawową,
  • niedotlenienie tkanek,
  • zwiększone wytwarzanie erytropoetyny (w haemangioblastoma, hepatoma, pheochromocytoma, hypernephroma, torbielowatości nerek, wodonerczu),
  • zwiększone wytwarzanie hormonów kory nadnerczy (zespół Cushinga, sterydoterapia).

Retikulocyty to młode, pozbawione jądra komórki linii erytropoetycznej, których liczba jest wskaźnikiem oceny zdolności szpiku kostnego do produkcji krwinek czerwonych. Zwiększona liczba retikulocytów we krwi to retikulocytoza, która może pojawić się w wyniku krwotoku lub w przebiegu niedokrwistości hemolitycznej (hemoglobinopatie, enzymopatie, defekty błonowe erytrocytów). Obniżona liczba retikulocytów we krwi, czyli retikulocytopenia, może świadczyć o aplazji układu czerwonokrwinkowego, niedokrwistości aplastycznej wrodzonej lub nabytej.

Inne określenia, które mogą opisywać układ czerwonokrwinkowy:

  • Anizocytoza – różnice wielkości krwinek czerwonych.
  • Mikrocytoza – nadmiernie małe krwinki czerwone.
  • Makrocytoza – nadmiernie duże krwinki czerwone.
  • Megalocytoza – ogromne krwinki czerwone.
  • Poikilocytoza – różne kształty krwinek czerwonych.

Zaburzenia barwliwości krwinek czerwonych:

  • hypochromia, hypochromazja (niedobarwliwość, np. nadmiernie cienkie krwinki),
  • hyperchromia, hyperchromazja (nadbarwliwość, np. sferocyty z powodu zwiększonej grubości i stężenia hemoglobiny),
  • polichromatofilia (wielobarwliwość, np. z powodu niedojrzałości erytrocytów).

Wszystkie parametry układu czerwonokrwinkowego należy interpretować łącznie!

Tabela przedstawia zakresy referencyjne parametrów układu czerwonokrwinkowego w zależności od wieku.

Wiek Rbc
X1012/l		 Hgb
g/dl		 Hct
%

MCV
Fl

 MCH
Pg		 MCHC
g/dl		 RDW
%
Noworodki 4.5-7.6 15-24 44-70 98-115 32-38 31-36 13-18
1-24 mc 3.8-5.5 10.5-14 32-42 72-88 24-30 31-35 12-16
2-10 lat 4-5.3 11.5-15.5 33-45 76-90 25-31 32-35 11.5-15

10-18 lat
kobiety
mężczyźni


4-5.3
4.2-5.6


12-15
12.5-16.1
35-45
36-48
78-95
78-95
26-32
26-32
31-35
31.5-35
11.5-14
11.5-14
>18 lat
kobiety
mężczyźni
4.2-5.4
4.5-6
12-16
13.5-18
37-50
42-55
80-98
80-98
27-31
27-31
31-35
31.5-35
11.5-14
11.5-14

Tabela przedstawia zakresy referencyjne retikulocytów w zależności od wieku.

Noworodki
1 dzień oraz krew pępowinowa 30-70‰
7 dni 5-15‰
14-28 dni 3-13‰
dorośli 5-15‰

Zaburzenia w układzie białokrwinkowym

We krwi obwodowej występuje pięć rodzajów krwinek białych (leukocytów), których zadaniem jest ochrona organizmu przed infekcjami:

  • Granulocyty (neutrofile) wywodzące się z układu granulocytowego,
  • Monocyty wywodzące się z układu monocytowo/ makrofagowego,
  • Limfocyty wywodzące się z układu limfocytowego,
  • Eozynocyty,
  • Bazocyty.

U noworodka stwierdza się leukocytozę (podwyższoną liczbę krwinek białych) z przewagą granulocytów (około 70%). W pierwszych dniach życia noworodka następuje zwiększenie odsetka limfocytów i jednoczesne zmniejszenie odsetka neutrofilów – tak zwane pierwsze skrzyżowanie. W wieku ok.4-5 lat następuje sytuacja odwrotna określana jako drugie skrzyżowanie. Liczba krwinek kwasochłonnych i zasadochłonnych jest zbliżona do wartości występujących u dorosłych.

Zwiększenie liczby białych krwinek większe niż dwa standardowe odchylenia ponad wartości średnie przyjęte za prawidłowe dla osób zdrowych w zależności od wieku, płci, rasy i stanu fizjologicznego to leukocytoza. Może być ona skutkiem:

  • fizjologii (u noworodków, z powodu zwiększonego wysiłku fizycznego, z emocji, przy owulacji, w ciąży, przy porodzie),
  • ostrych infekcji (wywołanych przez bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki, krętki),
  • przyczyn metabolicznych (kwasica, niedotlenienie, azotemia, dna moczanowa, drgawki, oparzenia, przełom tarczycowy),
  • chorób nowotworowych (chłoniaki, mięsaki),
  • zaburzeń hematologicznych (białaczki, choroby mieloproliferacyjne, niedokrwistość hemolityczna, po splenektomii, po transfuzji),
  • chorób tkanki łącznej (gorączka reumatyczna, reumatoidalne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna),
  • działań leków (steroidy, adrenalina, histamina, heparyna, acetylocholina),
  • zatruć: ołowiem, kamforą, rtęcią.

Zmniejszenie liczby białych krwinek większe niż dwa standardowe odchylenia ponad wartości średnie przyjęte za prawidłowe dla osób zdrowych w zależności od wieku, płci, rasy i stanu fizjologicznego to leukopenia. Może być ona skutkiem:

  • zmniejszonego wrodzonego wytwarzania (choroby dziedziczne związane z dysgammaglobulinemią, z niewydolnością trzustki, z chorobami metabolicznymi, aplazja szpiku, nacieczenie szpiku),
  • zmniejszonego nabytego wytwarzania (idiopatyczne, wtórne nacieczenie szpiku przez komórki nowotworowe),
  • zwiększonego niszczenia (polekowe, autoimmunizacyjne, w hipersplenizmie).

Przyczyny leukocytozy prowadzą do wzrostu liczby granulocytów obojętnochłonnych (neutrofilii), czyli granulocytozy.

Obniżona liczba neutrofili (neutropenia, granulocytopenia) może być spowodowana zmniejszonym wytwarzaniem o charakterze wrodzonym (choroba Kostmana, przewlekła rodzinna łagodna neutropenia, cykliczna neutropenia, związana z agammaglobulinemią, związana z nieprawidłową odpornością komórkową, z niewydolnością trzustki, z chorobami metabolicznymi, niedokrwistość Fanconiego, osteopetroza, choroby spichrzania cystyny), zmniejszonym wytwarzaniem nabytym (nacieczenie szpiku przez nowotwory – białaczki, przerzuty nowotworowe, idiopatyczna, polekowa, toksyczna, po napromienianiu, w zakażeniach, w reakcjach immunologicznych, w niedoborze miedzi, w niedożywieniu) lub zwiększone niszczeniem granulocytów o podłożu immunizacyjnym (choroby autoimmunizacyjne, idiopatyczne i wtórne, polekowe) lub nieimmunizacyjnym (nieefektywna mielopoeza, poinfekcyjnie, w hipersplenizmie).

Wartości referencyjne dla dzieci w wieku od 12. miesiąca życia przekraczają 1500/µL. Wyróżnia się neutropenię łagodną 1500-1000/µL, umiarkowaną 1000-500/µL oraz ciężką poniżej 500/µL, oraz agranulocytozę poniżej 200/µL. U dzieci młodszych (od 2. tygodnia życia do 12. miesiąca życia) wartość graniczną stanowi 1000/µL. Obniżona liczba neutrofili zwiększa istotnie niebezpieczeństwo zakażeń bakteryjnych.

Podwyższona liczba limfocytów to limfocytoza. Może być fizjologiczna (4. miesiąc życia do 4.-5. roku życia), zakaźna (mononukleoza zakaźna, limfocytoza zakaźna, cytomegalia, toksoplazmoza, krztusiec, odra, różyczka, ospa wietrzna, wirusowe zapalenie ślinianek przyusznych, gruźlica, kiła) bądź w przebiegu białaczki limfoblastycznej.

Obniżona liczba limfocytów to limfopenia, najczęściej występuje u pacjentów z zaburzeniami odporności np. w agammaglobulinemii.

Podwyższona liczba monocytów, czyli monocytoza, może być spowodowana zaburzeniami hematologicznymi (białaczki, chłoniaki, przewlekła neutropenia), chorobami tkanki łącznej (toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie mięśni), chorobami ziarniniakowymi (sarkoidoza, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna), infekcjami (mononukleoza, cytomegalia, gruźlica, kiła, podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia) bądź innymi przyczynami (pacjenci po splenektomii, lipidozy).

Obniżona liczba monocytów, czyli monocytopenia obserwowana może być u pacjentów w trakcie sterydoterapii lub w przebiegu infekcji z endotoksemią.

Podwyższona liczba eozynocytów określana jest mianem eozynofilii i może wynikać z chorób alergicznych (astma oskrzelowa, pokrzywka, katar sienny, wyprysk, rumień, pęcherzyca), z chorób pasożytniczych (toksoplazmoza, pneumocytoza, glistnica, trychinoza, filarioza, malaria) czy z zaburzeń hematologicznych, takich jak białaczka eozynofilowa, choroba Hodgkina, wrodzone niedobory immunologiczne, niedokrwistość Fanconiego, zespół TAR, choroba Kostmana, mononukleoza zakaźna, po splenektomii.

Eozynopenia, czyli obniżona liczba eozynocytów ma znacznie mniejsze znaczenie diagnostyczne i może pojawić się u pacjentów z nadczynnością nadnerczy (choroba Cushinga) lub w trakcie sterydoterapii.

Podwyższona liczba bazocytów czyli bazofilia może być obserwowana w przebiegu zapalenia i infekcji (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, reumatoidalne zapalenie stawów, grypa, ospa wietrzna, różyczka, gruźlica), alergii czy chorób mieloproliferacyjnych.

Tabela przedstawia zakresy referencyjne liczby białych krwinek (WBC) w zależności od wieku.

Parametr
X109/L		 0-1 miesiąc 1-24 miesiąc 2-6 lat 6-12 lat >12 lat
WBC 9-30 5-19.5 5.5-15.5 4.5-13.5 4-10
Pałki 0-2.5 0-1 0-0.7 0-0.4 0-0.4
Segmenty 5.5-23 0.7-4.4 1.5-7 1.6-7.5 2.5-7
Limfocyty 1.2-7 2.4-11 1.5-7 1-3.6 0.8-4
Monocyty 0.5-3.4 0.3-1.7 0.2-1.2 0.2-1.1 0.2-1.2
Eozynocyty 0-1.1 0-0.7 0-0.6 0-0.5 0-0.4
Bazocyty 0-0.3 0-0.2 0-0.15 0-0.1 0-0.1

Zaburzenia w układzie płytkowym

Liczba płytek krwi u osób zdrowych (bez względu na wiek i płeć) jest stała, jedynie u noworodków (szczególnie u wcześniaków) może być niższa, ale już po kilku dniach zwiększa się i utrzymuje na poziomie wartości występujących u osób dorosłych.

Parametry opisujące płytki krwi, to:

PDW – wskaźnik zmienności objętości płytek krwi (wskaźnik anizocytozy trombocytów), ocenia heterogenność płytek krwi (około 40-60%),

PCT – płytokryt, stosunek objętości masy płytkowej do całkowitej objętości krwi,

LP – bezwzględna liczba lub odsetek dużych płytek krwi o objętości powyżej 20 fl,

P-LCR – odsetek dużych płytek krwi o objętości powyżej 15 fl,

PLT – histogram – prawoskośny lub nieregularny rozkład objętości płytek krwi w zakresie od 1,5 do 35 fl.

Obniżenie liczby płytek to małopłytkowość lub trombocytopenia. Wśród przyczyn tego stanu należy wymienić:

  • zmniejszone wytwarzanie płytek krwi (niedobór trombopoetyny – stymulatora produkcji płytek, nieefektywna trombopoeza, czyli produkcja płytek (niedokrwistość megaloblastyczna, erytroleukemia, rodzinne trombocytopenie), zahamowanie czynności szpiku kostnego (trombocytopenia megakariocytowa, sinicze wady serca, niedokrwistość Fanconiego, idiopatyczne, wtórne) czy nacieczenie szpiku (osteopetroza, białaczki, histiocytoza, chłoniaki, neuroblastoma),
  • nieprawidłowa dystrybucja obserwowana w hipersplenizmie,
  • zwiększone niszczenie, które może mieć charakter immunogenny (idiopatyczne, wtórne) lub nieimmunogenny (ze zużycia, polekowe, poinfekcyjne).

Obniżona liczba płytek może prowadzić do krwawień, jednak objawy skazy krwotocznej nie występują zwykle, dopóki liczba płytek nie spadnie znacznie poniżej 100 tys. w mm3. Przypadkowe stwierdzenie ilości płytek w zakresie 100-150 tys. w mm3 nie wymaga najczęściej żadnej diagnostyki. Niezbędna jest jedynie okresowa kontrola liczby płytek krwi.

Podwyższona liczba płytek krwi, czyli nadpłytkowość lub trombocytoza może być skutkiem chorób genetycznych, metabolicznych, immunologicznych (GVHD, zespół nerczycowy), infekcji (wirusy, bakterie, mykobakterie), reakcji polekowych (sterydoterapia, kwas foliowy), chorób nowotworowych (białaczki, chłoniaki, histiocytowa), urazów (złamania, krwotoki) bądź innymi przyczynami (po splenektomii, sarkoidozie, w niedoborach żywieniowych, przyczyny idiopatyczne).

Znacząco podwyższona liczba płytek może prowadzić do zakrzepów naczyniowych.

Tabela przedstawia zakresy referencyjne liczby płytek krwi (PLT) w zależności od wieku.

Parametr 0-1 miesiąc 1-24 miesiąc 2-6 lat 6-12 lat >12 lat
PLTx109/L 150-500 150-450 140-420 140-420 140-400
MPV fl 8-13 8-12 7.5-12 7.5-12 7.5-12

Pancytopenia

Pancytopenia to stan, w przebiegu którego dochodzi do niedoboru wszystkich elementów morfotycznych krwi, a więc krwinek czerwonych (erytrocytów) i białych (leukocytów), a także płytek krwi (trombocytów). Nie jest to jednostka chorobowa, lecz zespół cech laboratoryjnych, które mogą być spowodowane licznymi przyczynami. Zawsze wymaga wnikliwej diagnostyki, pilnej konsultacji z lekarzem i często hospitalizacji.

Do przyczyn pancytopenii należą:

  • ciężkie zakażenia bakteryjne (posocznica, bakteryjne zapalenie wsierdzia, dur brzuszny),
  • prosówka gruźlicza,
  • zakażenia pierwotniakowe (np. malaria),
  • ciężkie infekcje wirusowe (grypa, wirusowe zapalenie wątroby),
  • zespoły rozrostowe układu krwiotwórczego (w tym ostre białaczki, zespoły mielodysplastyczne, zwłóknienie szpiku),
  • nowotwory, które zajmują utkanie szpikowe (np. neuroblastoma),
  • kolagenozy,
  • nocna napadowa hemoglobinuria,
  • przewlekłe zapalenie kości,
  • marskość wątroby,
  • hipersplenizm,
  • reakcje na niektóre leki, np. cytostatyki.

Kalkulator morfologii jest dostępny pod adresem: https://onkologia-dziecieca.pl/kalkulator-morfologii

Kalkulator morfologii powstał przy wsparciu Fundacji DKMS oraz Fundacji Carita im. Wiesławy Adamiec.