Projektowanie snów
Badania pokazują, że działania klaunów, zabawa i śmiech mogą wpływać na szybsze wyleczenie pacjentów pediatrycznych. Tworzenie więzi, uspołecznienie i atmosfera wzajemnej komunikacji wśród pacjentów rozjaśniają szpitalną codzienność.
Klauni towarzyszą małym pacjentom nawet na bloku operacyjnym. Jak mówi Joanna:
– W dni, kiedy na oddziale jest klaun, często nawet nie podaje się dzieciom tzw. „głupiego Jasia”, ponieważ nie są tak bardzo zestresowane. (...) Na sali przedzabiegowej jesteś tylko z mamą lub tatą, jako dziecko, które przygotowuje się do operacji. Zaraz za tą salą (...) przekracza się czerwoną linię i dalej – nie możesz już iść z rodzicem. To często jest traumatyczny moment. Ale jeśli dziecko miało te kilka, kilkadziesiąt minut na nawiązanie relacji z klaunem, który teraz jest jego opiekunem do końca, zdarza się, że dzieci dostają narkozę i śpiewają, śmieją się. My współpracujemy z personelem i np. kiedy dzieci są małe, projektujemy sny, wymyślamy jaki zapach będzie miała narkoza. (...) Chodzi o to, aby ich nie okłamywać (...), ale oswoić. Blok operacyjny to miejsce małych cudów.
Dziennie Joanna Lewandowska może towarzyszyć nawet kilkunastu dzieciom przygotowywanym do operacji. Duża część pracy klauna działa na zasadzie dokończenia cyklu emocjonalności w bezpiecznej przestrzeni. Jeśli dziecko doświadcza gniewu, klauni pomagają skierować tę emocję we właściwym kierunku i uspokoić pacjenta. Dzieci (i rodzice) czują się bezpieczniej.
Joanna jako wokalistka, wykorzystuje w pracy z dziećmi także swój talent muzyczny.
– Nasze talenty są darami. Warto się nimi podzielić. (...) Bardzo kocham tę pracę. Jestem wdzięczna, że mogę to robić.
Odwaga to nie brak strachu
Joanna Lewandowska wyjeżdża także na misje zagraniczne, m.in. do obozów dla uchodźców – w Grecji, Sudanie Południowym. Program Emergency Smile polega na odwiedzaniu punktów kryzysowych, w krajach takich jak Serbia, Bośnia, kraje afrykańskie.
Tak mówi o pracy w obozie dla uchodźców: – Pracowaliśmy głównie z dziećmi z fizycznymi niepełnosprawnościami, niewidomymi i niesłyszącymi. (...) Taka misja trwa zazwyczaj miesiąc. (...) Przygotowujemy dzieci, aby to one na koniec wystąpiły na scenie. (...) Widzimy dużo traum w ciele i psychice. Po tygodniu, dwóch, trzech, gdy dzieci wychodzą na scenę i pokazują zdaje się prostą rzecz, to nie da się opisać tej radości. Te rzeczy wydają się na pozór proste, ale sukcesem i cudem jest to, że dzieci pokazują to, czego nauczyły się przez proces prób i błędów. To może jest relatywnie proste, ale dziecka dla z tak dużym obciążeniem psychicznym nie zawsze tak jest.
Dziecko w obozie dla uchodźców nadal jest dzieckiem. Potrzebuje rozluźnienia, fantazji, uśmiechu – promyka nadziei.
Bycie klaunem fundacji Czerwone Noski Klown w Szpitalu to proces ciągłego rozwoju i uczenia się. Od pierwszej wizyty Joanny w fundacji do jej pierwszego wystąpienia jako klaun Walentyna Apsik, minęło 8 miesięcy szkoleniowych. Od momentu rozpoczęcia aktywnej działalności w ramach fundacji, pracownik ma 5 lat na wypełnienie podstawy programowej i otrzymanie certyfikatu.
Klauni medyczni to profesjonaliści, którzy na co dzień mierzą się z mniej lub bardziej trudnymi sytuacjami – muszą więc odznaczać się umiejętnością improwizacji i dużą empatią. Oczywiście taka praca bywa i dla nich obciążająca psychicznie – są więc pod stałą opieką psychologiczną i mogą w każdym momencie poprosić o wsparcie i pomoc w tym zakresie.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu Halo Kultura, w którym redaktor Józef Szopiński rozmawia z Joanną Lewandowską o doświadczeniu pracy jako profesjonalny klaun medyczny:
O Czerwonych Noskach
Początki działalności fundacji w Polsce sięgają 2012 roku.
Czerwone Noski są regularnie obecne na oddziałach pediatrii, diabetologii, rehabilitacji, chirurgii, kardiologii, okulistyki, onkologii; na oddziałach ratunkowych, ale też w miejscach, gdzie dzieci są po przeszczepie organów i przeszczepie szpiku. Klauni pracują także z podopiecznymi instytucji socjalnych, odwiedzają min. mieszkańców domów pomocy społecznej.
Czerwone Noski są partnerem RED NOSES International – organizacji o zasięgu globalnym, której celem jest propagowanie radości na całym świecie.