Sepsa – coraz większy problem społeczny
Sepsa jest zagrażającą życiu reakcją organizmu na zakażenie. Dochodzi wtedy do dysfunkcji ważnych dla życia narządów. Najczęściej przyczyną sepsy są zakażenia układu oddechowego, infekcje w obrębie jamy brzusznej, zapalenie opon mózgowych i infekcje układu moczowego, może ją jednak wywołać każde zakażenie. Sepsa może wystąpić w każdym wieku, jednak są grupy, które są na nią najbardziej narażone. Należą do nich: noworodki, niemowlęta w pierwszych 6 miesiącach życia, osoby po 65 roku życia, pacjenci z upośledzoną odpornością oraz osoby chorujące przewlekle.
Każdego roku sepsa powoduje więcej zgonów niż wszystkie nowotwory. Opublikowane na łamach pisma „Lancet” w styczniu 2020 roku wyniki badań pokazują, że obecnie na świecie na sepsę zapada 48,8 mln osób, a śmierć z jej powodu dotyka aż 11 mln osób.
Warto także zwrócić uwagę, że dwa lata pandemii COVID-19 wpłynęły znacząco na wzrost liczby przypadków sepsy z powodu infekcji wirusowej. Pacjenci leczeni na OIT z zagrażającą życiu niewydolnością narządową z powodu koronawirusa mieli objawy sepsy i zmarli wśród objawów sepsy. Niedawna globalna analiza przypadków COVID-19 leczonych na Oddziałach Intensywnej Terapii wykazała, że objawy sepsy występowały u 79% leczonych. Obserwacje prowadzone w polskich OIT wskazują, że u ponad 90% pacjentów leczonych z powodu COVID-19 występowały objawy sepsy.
Niezbędnym elementem pozwalającym na odwrócenie rosnącego trendu występowania zakażeń krwi jest wprowadzenie rejestru przypadków sepsy. Pozwoli to wykazać, ilu pacjentów rocznie choruje na sepsę i ilu umiera. W Polsce pacjenci diagnozowani są często w momencie, kiedy choroba jest już zaawansowana, a szanse na wyleczenie są wówczas ograniczone.
Objawy zakażenia są nieswoiste i stwarzają trudności diagnostyczne. W diagnostyce sepsy niezmiernie istotne jest jak najszybsze wykonanie badań mikrobiologicznych. W tym celu pobiera się materiały na tzw. posiew. Najważniejszym materiałem dla potwierdzenia sepsy jest krew. Niestety, zdaniem ekspertów, w Polsce posiewy krwi wykonywane są zbyt rzadko i nie zawsze prawidłowo.
Jakie zmiany ustawowe powinny dotyczyć sepsy?
Podczas XXXIII Konferencji „Postępy w Anestezjologii i Intensywnej Terapii” i IV Kongresu „Pokonać Sepsę” prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, zaapelował do Ministerstwa Zdrowia w sprawie konieczności powołana Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie. Głównym zadaniem zespołu będzie opracowanie i wdrożenie w polskim systemie opieki zdrowotnej kompleksowego programu zwalczania sepsy, a także podniesienie skuteczności jej leczenia i rozpoznawania. Obecni na konferencji polscy eksperci zwrócili uwagę, że powołanie Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie jest teraz priorytetem i niezwłocznie powinny zostać wdrożone poniższe działania, które pozwolą skutecznie walczyć z sepsą.
- Powołanie Zespołu Eksperckiego przy Ministerstwie Zdrowia, który opracuje Narodową Strategię ds. Walki z Sepsą.
- Powołanie w szpitalach wielodyscyplinarnych zespołów zajmujących się rozpoznawaniem i leczeniem sepsy. Aby zmniejszyć liczbę pacjentów, których dotyka sepsa, należy wdrożyć dobrze funkcjonujące zespoły szybkiego reagowania, monitorować i oceniać skuteczność działań profilaktycznych i leczniczych.
- Ustandaryzowanie procedur obligujących pobieranie krwi na posiew, jej przechowywania, transportu i właściwej interpretacji wyników w przypadku podejrzenia wystąpienia sepsy, co pozwoli w krótkim czasie postawić trafną diagnozę w stanie zagrożenia życia. Posiew krwi stanowi podstawową metodę diagnostyczną umożliwiającą prawidłowe rozpoznanie i leczenie sepsy.
- Wprowadzenie do systemu opieki zdrowotnej jedenastej rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11), która zawiera odpowiednie kodowanie dla sepsy.
- Wprowadzenie Krajowego Rejestru Przypadków Sepsy, który pozwoli na skuteczne oszacowanie epidemiologiczne występowania sepsy i związanego z nią ryzyka.
- Włączenie edukacji na temat sepsy do wszystkich programów szkolenia medycznego, przeddyplomowego i podyplomowego, mającego na celu poprawę wiedzy na temat sepsy jako globalnego zagrożenia zdrowotnego.
- Podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat sepsy poprzez programy edukacyjne.
– Jestem przekonany, że takie wydarzenie, jakim jest IV Kongres „Pokonać Sepsę”, które mówi o zagrożeniach i problematyce sepsy, to doskonały moment aby wystosować apel do Ministerstwa Zdrowia i zwrócić uwagę, że powołanie Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie jest kluczowe dla zapobiegania i leczenia sepsy. Niestety w Polsce nadal wiemy o sepsie zbyt mało, szczególnie jeśli porównamy systemy i programy przeciwdziałania sepsie w innych krajach UE. U nas nadal nie jest wprowadzony powszechny program monitorowania zakażeń krwi. A problem ten jest bardzo poważny, ponieważ każdego roku z powodu sepsy umiera bardzo wiele osób. Aby móc zmniejszyć śmiertelność z powodu sepsy, potrzebujemy m.in. narzędzi do kontroli jakości, powinniśmy wdrożyć zespoły szybkiego reagowania, monitorować i oceniać skuteczność działań profilaktycznych i leczniczych. Należy pamiętać, że szybkie rozpoznanie sepsy i wdrożenie odpowiedniego leczenia obniża śmiertelność pacjentów – powiedział prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, Prezes Stowarzyszenia „Pokonać sepsę”.
– Powinniśmy zwiększać świadomość walki z zakażeniami krwi w Polsce. Konieczne jest wyszkolenie w tym zakresie zarówno młodych lekarzy jak i całego personelu medycznego. Ważne, abyśmy mogli w pełni monitorować sepsę w Polsce i znacznie wcześniej rozpoczynać jej leczenie na oddziałach szpitalnych – podkreśliła prof. Marzenna Bartoszewicz, Konsultantka Wojewódzka w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, Wiceprezeska Zarządu Głównego Towarzystwa Mikrobiologii Klinicznej.
Źródło: Informacja prasowa
Zdjęcie: USK we Wrocławiu