– To najważniejsze wydarzenie naukowe i edukacyjne w działalności PTOiHD. Dołączyliśmy do grupy AIEOP-BFM zajmującej się leczeniem ostrej białaczki limfoblastycznej, co więcej, powstała polska wersja jej programu. Zyskaliśmy dostęp do przełomowej terapii komórkowej CAR-T oraz do blinatumomabu i dinutuximabu beta – dzięki ich finansowaniu. Wykorzystujemy diagnostykę molekularną przy doborze odpowiedniej terapii celowanej. Wyzwaniem na przyszłość jest wprowadzenie pełnej diagnostyki molekularnej we wszystkich chorobach nowotworowych u dzieci – profesor Styczyński wyjaśnił dobór tematów wiodących XI Zjazdu, ilustrujących status quo i zapowiadających przyszłość (quo vadis?) onkologii i hematologii dziecięcej.

Podczas XI Zjazdu PTOiHD szerokie grono specjalistów przedstawiało naukowe i praktyczne aspekty diagnostyki i leczenia chorób krwi i chorób nowotworowych. Zagadnienia ogniskowały się przede wszystkim na interdyscyplinarnym podejściu w onkologii i hematologii dziecięcej, czyli nie tylko na tej tradycyjnej współpracy z chirurgami i radioterapeutami, ale też np. z immunologami, genetykami czy radiologami, oraz na wspomnianych już badaniach molekularnych w diagnostyce onkologicznej.

Sesje poświęcono chorobom nowotworowym, takim jak: ostra białaczka limfoblastyczna, mieloproliferacje i mielodysplazje, guzy OUN, fakomatozy, guzy lite (wielospecjalistyczne podejście do trudnych przypadków), chłoniaki, a także nienowotworowym chorobom krwi, zaburzeniom hemostazy, chorobom rzadkim, powikłaniom leczenia onkologicznego. Na sesjach interdyscyplinarnych poruszano zagadnienia chirurgiczno-onkologiczne i z pogranicza hematologii i immunologii klinicznej.

– Każda z sesji była warta udziału – podsumował prof. Styczyński. – Niewątpliwie „przebojem” były dwie sesje interdyscyplinarne, hematologiczno-immunologiczne, w których poruszano problemy niedoborów odporności i różnych cytopenii: neutropenii, małopłytkowości i niedokrwistości. Wyjątkowa była ta o nowych chorobach – których nie było albo nie były rozpoznawane w przeszłości. Przez wszystkie sesje przewijała się kwestia badań genetycznych i molekularnych w nowoczesnej diagnostyce i leczeniu.

Gościem Zjazdu był wybitny pediatra prof. Carmelo Rizzari, Prezydent Europejskiego Towarzystwa Onkologii Dziecięcej (SIOP-E), kierownik oddziału hematologii i onkologii dziecięcej na Wydziale Pediatrii Uniwersytetu Milano-Bicocca. Jako badacz zajmuje się on białaczkami dziecięcymi i chemioterapią nowotworów. Uczestniczył w opracowywaniu szeregu protokołów chemioterapii ALL i AML u dzieci. Obecnie stoi na czele Komitetu Naukowego ALL we Włoskim Stowarzyszeniu Hematologii i Onkologii Dziecięcej (AIEOP) i jest członkiem komitetu sterującego trwającego międzynarodowego protokołu AIEOP-BFM ALL 2017, dotyczącego leczenia dziecięcej ALL. Współprzewodniczy grupie roboczej AIEOP-BFM ALL zajmującej się badaniami asparaginazy oraz Radzie Badań Klinicznych Europejskiego Towarzystwa Onkologii Dziecięcej (SIOP-E).

– Prof. Rizzari w swoim wystąpieniu mówił o jednym z najważniejszych leków stosowanych w terapii ostrej białaczki limfoblastycznej i chłoniakach nieziarniczych u dzieci – asparaginazie – oraz o akademickim badaniu klinicznym AIEOP-BFM ALL 2009 study. Najnowocześniejszą postacią asparaginazy jest jej forma o przedłużonym działaniu – PEG-asparaginaza. Stosowanie tego leku jest obarczone ryzykiem działań niepożądanych takich jak niema inaktywacja, zapalenie trzustki i powikłania zakrzepowe. Badanie AIEOP-BFM-2009 potwierdziło jego skuteczność przy akceptowalnej toksyczności. Właściwe zastosowanie wymaga oznaczania jego aktywności w surowicy (co jest wykonywane w Polsce od wielu lat). W badaniu AIEOP-BFM-2009 wykazano, że zastosowanie PEG-asparaginazy zapewnia terapeutyczną aktywność tego leku praktycznie u wszystkich pacjentów, co nie zawsze było osiągane przy stosowaniu jej postaci natywnej – wyjaśnił prof. Styczyński.

– Po raz pierwszy na Zjeździe PTOiHD wprowadziliśmy sesję prezydencką (Presidential Symposium), podczas której zaprezentowane zostały prace najwyżej ocenione przez recenzentów. Jej głównymi tematami były: choroba COVID-19, diagnostyka neutropenii, leczenie raka tarczycy, leczenie ruxolitinibem jednej z postaci białaczki, późne powikłania leczenia onkologicznego i możliwości zachowania płodności u dziewczynek po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych. Podczas sesji widownia była pełna, co dowodzi zainteresowania tymi tematami – profesor pochwalił nową inicjatywę.

Przegląd aktualnych zagadnień naukowych, badań i odkryć zaprezentowanych w Bydgoszczy odzwierciedla – zdaniem prof. Styczyńskiego – postęp w onkologii i hematologii dziecięcej, a zarazem wskazuje wyzwania i potrzeby działających w tym zakresie ośrodków klinicznych w Polsce. – Osiągnęliśmy wyleczalność w onkologii dziecięcej u ponad 80% pacjentów. Medycyna kliniczna w swoim szybkim rozwoju korzysta z coraz doskonalszych metod innych dyscyplin nauki. Dalsza poprawa poziomu wyleczalności – tak w onkologii, jak w hematologii – będzie zależała od precyzyjnej diagnostyki molekularnej i coraz częstszej możliwości zastosowania terapii celowanej ukierunkowanej molekularnie. A to z kolei wymaga zwiększenia finansowania diagnostyki i terapii. I takich decyzji ze strony rządu oczekują lekarze i pacjenci – stwierdza profesor.

Przewodniczący Komitetu Naukowego XI Zjazdu PTOHD sądzi, że zjazd każdego towarzystwa naukowego jest najważniejszym wydarzeniem dla jego członków, a udział w poszczególnych sesjach oraz możliwość bezpośredniej wymiany doświadczeń i poglądów są nie do przecenienia.

– W dniach 2-4 czerwca Bydgoszcz była miejscem naukowego święta naszego Towarzystwa. Podziwialiśmy nie tylko fascynującą panoramę wiedzy w dziedzinach polskiej onkologii i hematologii dziecięcej, ale też uroki centrum miasta, w tym najładniejszy w Polsce miejski panoramiczny widok 360° z mostu na ulicy Mostowej, w pobliżu Opery – podsumowuje zalety XI Zjazdu PTOHD prof. Styczyński.